Γνώσεις

• μελέτες από το  χώρο της ιστορίας, τη κοινωνιολογίας, της ανθρωπολογίας και της παιδαγωγικής
• μελέτες που αφορούν στην ιστορία των αντιλήψεων για το παιδί και την εννοιολόγηση της παιδικής ηλικίας τον 20ό και 21ο αιώνα
• θεωρίες για την κατασκευή της παιδικής ηλικίας ως αναλυτικής κατηγορίας μελέτης
• εξέλιξη της παιδικής εργασίας στη βιομηχανική κοινωνία 
• στάσεις απέναντι στο περιθωριακό παιδί στην νεοελληνική κοινωνία
• λόγος για το παιδί  μέσα από τις κατηγορίες του φύλου και της τάξης
• το σώμα του παιδιού στον ιατρικό και τον παιδαγωγικό λόγο   
• η κοινωνική πρόνοια και περίθαλψη για το παιδί 
• Δικαιώματα του Παιδιού
• Ειδική αγωγή και πρόνοια για το παιδί
• Φύλο και κοινωνική πρόνοια για το παιδί
• Ευαλωτότητα-ευπάθεια και παιδική ηλικία

Ικανότητες

Μετά το πέρας των μαθημάτων οι φοιτητές/τριες θα έχουν αποκτήσει ικανότητες έτσι ώστε: 

• Να αντιλαμβάνονται την πολλαπλότητα και τη διαφορετικότητα της παιδικής ηλικίας 
• Να διαπιστώνουν και να αναλύουν τους διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης της κοινωνικής πρόνοιας για το παιδί σε συνδυασμό με τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες και το πολιτικό πλαίσιο 
• Να χειρίζονται εργαλεία ανάλυσης των μοντέλων και των πολιτικών κοινωνικής πρόνοιας και προστασίας της παιδικής ηλικίας

Δεξιότητες

• Να χειρίζονται εργαλεία ανάλυσης βιβλιογραφικών πηγών και ερευνητικών υλικών 
• Να ασκηθούν σε διαδικασίες ανάλυσης, δημιουργικής και κριτικής επεξεργασίας 
• Να διεισδύσουν σε τρόπους και μεθόδους υποβολής προτάσεων, ανάλυσης πολιτικών και εφαρμογών

Το μάθημα επιδιώκει να φέρει τους φοιτητές/τριες σε επαφή με τις σύγχρονες θεωρητικές αναζητήσεις στο πεδίο της ιστορίας και της κοινωνιολογίας της παιδικής ηλικίας, της κοινωνικής πρόνοιας και των πολιτικών προστασίας του παιδιού (childwelfare) κατά τον 20ό και 21ο αι.  Εξετάζονται σε βάθος θέματα όπως η υγεία, η εργασία, η διατροφή, η πρόνοια, η περίθαλψη και η εκπαίδευση. Ειδικότερα, το μάθημα αποσκοπεί να καταδείξει την αλλαγή των στάσεων απέναντι στο παιδί και την κοινωνική πρόνοια και φροντίδα του στη διαχρονία, αλλαγή η οποία βρίσκεται σε άμεση σχέση με παραμέτρους όπως ο χρόνος, ο χώρος και το γεωγραφικό περιβάλλον, η κοινωνική τάξη, το φύλο, η θρησκεία, η εθνική και φυλετική καταγωγή. 

Το μάθημα αναπτύσσεται σε 13 μαθήματα.

Τίτλος ενότητας

1. Εισαγωγή: Η παιδική ηλικία στον 20ο και 21ο αιώνα 
   • Θεωρίες κοινωνικοποίησης και ανάπτυξης της παιδικής ηλικίας. 
   • Παιδική ηλικία και κοινωνικός αποκλεισμός
2. Το σώμα του παιδιού στον ιατρικό και τον παιδαγωγικό λόγο. 
3. Δικαιώματα του Παιδιού
4. Παιδική Εργασία. Παιδική κακοποίηση
5. Σχολική Αρχιτεκτονική και υγεία των παιδιών. Υπαίθρια σχολεία και φυματίωση
6. Διανοητική Υγεία και Σχολική Υπερκόπωση. Κλίμακες νοημοσύνης και ειδική αγωγή
7. Ευγονισμός-Μητρότητα και παιδοκομία. 
8. Διατροφή και Παιδί. 
9. Δικαιώματα του Παιδιού 
10. Φύλο και κοινωνικός αποκλεισμός
11. Παιδιά και μειονότητες. Πρόσφυγες και Ρομά. 
12. Ορφανά και εγκαταλελειμμένα παιδιά. Φτώχεια-περιθωριοποίηση-εγκατάλειψη και κρατική πρόνοια 
13. Μονογονεϊκότητα και κοινωνικός αποκλεισμός. 

Επανάληψη-Αξιολόγηση

Η αξιολόγηση των φοιτητών/τριών περιλαμβάνει:

1. Γραπτή τελική εξέταση με τη μορφή της κριτικής ανάλυσης θέματος (50%)
2. Πρόοδος (προαιρετική) (20%)
3. Ανάληψη εργασίας (ομαδική ή ατομική) (30% μαζί με την παρουσίαση- 20% χωρίς την παρουσίαση)

• Βαλασόπουλος Ε. (2014). Μορφές Παιδικής Εργασίας και Προστασία της Παιδικής Ηλικίας στην Ελλάδα του 20ού αι. Αθήνα: Παπαζήσης. 
• Δασκαλάκης Δ. (2008). Φτώχεια, κοινωνικός αποκλεισμός και παιδική ηλικία, Αθήνα, Κομοτηνή: Σάκκουλας 
• Θεοδώρου Β., Καρακατσάνη Δ. (2010). Υγιεινής Παραγγέλματα. Ιατρική Επίβλεψη και Κοινωνική Πρόνοια για το Παιδί, Αθήνα: Διόνικος
• Κογκίδου, Δ. (2005). Κατανοώντας την παιδική φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό τον 21ο αιώνα: Από την οπτική των παιδιών. Εισήγηση στο 10ο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας. Ιωάννινα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
• Κορασίδου Μ. (2002). Όταν η αρρώστια απειλεί. Επιτήρηση και Έλεγχος της Υγείας του Πληθυσμού στην Ελλάδα του 19ου αι. Αθήνα: Τυπωθήτω. 
• Λιάκος Α. (1993). Εργασία και πολιτική στην Ελλάδα του μεσοπολέμου. Το Διεθνές Γραφείο Εργασίας και η ανάδυση των κοινωνικών θεσμών, Αθήνα. 
• Μακρυνιώτη Δ. (επιμ.) (2001). Παιδική Ηλικία-Κείμενα, Αθήνα: Νήσος (σ. 315- 345). 
• Μακρυνιώτη Δ. (επιμ.) (2003). Κόσμοι της παιδικής ηλικίας, Αθήνα: Νήσος, Τοπικά δ΄. 
• Πεχτελίδης Γ., (2015). Κοινωνιολογία της Παιδικής Ηλικίας, Αθήνα: Κάλλιπος. 
• Ρηγίνος Μ. (1995). Μορφές παιδικής εργασίας στη βιομηχανία και τη βιοτεχνία, ΙΑΕΝ/ΓΓΝΓ, Αθήνα. 
• Φουκώ Μ. (2011). Επιτήρηση και τιμωρία. Η γέννηση της φυλακής, Αθήνα: Πλέθρον. 
• Vigarello G. (2000). Το καθαρό και το βρόμικο. Η σωματική υγιεινή από τον Μεσαίωνα ως σήμερα, Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

-